Một công ty giải mã gene với công nghệ bản quyền đến từ Mỹ và Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia (NIC) vừa chính thức tuyên bố hợp tác để xây dựng trung tâm giải mã gene lớn nhất Đông Nam Á đặt tại Việt Nam, với tiêu chuẩn khắt khe nhất dành cho các phòng thí nghiệm trên thế giới là CLIA và CAP.

Tiêu chuẩn CLIA là quy định về sửa đổi cải tiến phòng thí nghiệm lâm sàng mà các cơ sở xét nghiệm ở Mỹ bắt buộc phải tuân theo. Đây được xem là quy định nghiêm nhất cho tiêu chuẩn phòng thí nghiệm của Mỹ, với 3 cơ quan liên bang chịu trách nghiệm, đó là Cục Quản lý dược phẩm và thực phẩm Hoa Kỳ (FDA), Trung tâm Dịch vụ medicare & medicaid (CMS) và Trung tâm Kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh (CDC).

Tiêu chuẩn CAP là chương trình công nhận phòng thí nghiệm, với nhiều quy định khắt khe về chất lượng chuyên môn cụ thể cho từng lĩnh vực xét nghiệm, đảm bảo phòng thí nghiệm đạt tiêu chuẩn toàn diện nhất.

Theo đó, trung tâm giải mã gene tại NIC sẽ có công suất thiết kế lên đến 500.000 bộ gene/năm với tiêu chuẩn đồng bộ với phòng thí nghiệm tại trụ sở Mỹ.

Có mặt tại Việt Nam từ cuối năm 2018, doanh nghiệp kể trên đã có hơn 30 dịch vụ giải mã gene dành cho trẻ em và người trưởng thành, từng bước mang công nghệ giải mã gene đến gần hơn với người Việt, mở ra cách tiếp cận mới trong việc chăm sóc sức khỏe, giúp “cá nhân hóa” lựa chọn về dinh dưỡng, tập luyện, thay đổi lối sống và đánh giá nguy cơ bệnh di truyền. Gói giải mã gene trẻ em còn giúp phụ huynh định hướng, chăm sóc và nuôi dạy con khoa học, phù hợp.

Trung tâm giải mã gene tại Việt Nam đạt tiêu chuẩn CLIA, CAP và tuân thủ đạo luật về bảo mật y tế HIPAA. Tất cả nhằm đảm bảo độ chính xác nhất của kết quả xét nghiệm, chẩn đoán và bảo mật thông tin. Đặc biệt, doanh nghiệp đối tác của NIC sở hữu chip giải mã gene độc quyền dành cho người châu Á, được hợp tác sản xuất với các tổ chức giải mã gene hàng đầu thế giới như Thermofisher, Illumina với độ chính xác đến 99,9% và đã được bảo vệ bản quyền trên toàn cầu.

Bên cạnh đó, trung tâm sẽ đáp ứng nhu cầu giải mã gene ngày càng lớn của người tiêu dùng Việt Nam và khu vực Đông Nam Á. Điều này giúp tiết kiệm thời gian và giảm chi phí đến 30% so với việc phải chuyển mẫu xét nghiệm qua phòng thí nghiệm tại Mỹ, mà vẫn đảm bảo được tiêu chuẩn và chất lượng dịch vụ. Kết quả giải mã gene của Genetica được chấp nhận trên toàn thế giới, giúp người dùng chỉ cần giải mã một lần mà ứng dụng được cả đời, và có thể sử dụng cho mục đích khám chữa bệnh tại các cơ sở y tế, bệnh viện lớn ở nước ngoài.

Ảnh minh họa

Trung tâm giải mã gene cũng là nơi phục vụ cho các nghiên cứu về gene di truyền với nhiều bệnh viện hàng đầu trên thế giới và trong nước như Đại học Y Harvard, Bệnh viện Trung ương Huế, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới, Bệnh viện Tâm Đức, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội… nhằm mang đến nhiều khám phá mới về các bệnh di truyền và góp phần xây dựng phác đồ điều trị bằng liệu pháp gene.

Ông Vũ Quốc Huy, Giám đốc NIC cho biết: “Thực hiện mục tiêu của Bộ KH&ĐT về thúc đẩy hệ sinh thái đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp, mở đường cho những hoạt động nghiên cứu phát triển và tạo điều kiện cho cộng đồng khoa học, doanh nghiệp đổi mới sáng tạo, sự ra đời của trung tâm giải mã gene sẽ mang đến nhiều bước tiến cho các nghiên cứu về gene của Genetica và đối tác, giúp công ty phát triển mạnh mẽ trong thời gian sắp tới. NIC hy vọng góp phần vào việc xây dựng Việt Nam là điểm đến cho các khoản đầu tư vào khoa học công nghệ đổi mới sáng tạo của thế giới và xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp hàng đầu khu vực”.

Trung tâm giải mã gene được xây dựng và triển khai vận hành giai đoạn 1 vào quý IV/2021, kỳ vọng góp phần vào giảm chi phí xét nghiệm và thời gian chờ kết quả còn dưới 30 ngày so với thông thường.

Liên quan tới vấn đề trên, năm 2019, khi phát biểu tại Hội thảo “Sự kết hợp của Giải mã Gene và trí tuệ nhân tạo - Một cách tiếp cận mới trong chăm sóc sức khỏe”, Thứ trưởng Bộ KH&CN Bùi Thế Duy cho biết, sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ số đã kéo theo sự thay đổi của hàng loạt lĩnh vực khác nhau.

Lấy ví dụ từ lĩnh vực y tế, Thứ trưởng Bùi Thế Duy cho rằng, công nghệ số đã tác động, thúc đẩy sự phát triển của các phương pháp chẩn đoán bệnh, kết hợp giải mã gen trong y tế.

“Để giải quyết được những vấn đề liên quan đến việc ứng dụng công nghệ vào giải mã gen, phục vụ cho y tế, cần xây dựng được hệ thống cơ sở dữ liệu lớn về y tế. Trong đó bao gồm dữ liệu về bệnh án, các loại gen, mã gen, kể cả các phim chụp X-quang. Việc kết hợp công nghệ trí tuệ nhân tạo với các lĩnh vực như giải mã gen, xử lý ảnh sẽ giúp kết quả chẩn đoán chính xác hơn, thay đổi các phương pháp truyền thống mà ngành y tế đã từng áp dụng”, Thứ trưởng Bùi Thế Duy nói.

Cũng theo Thứ trưởng Duy, hiện nay, xu hướng hình thành các doanh nghiệp về công nghệ (đặc biệt là doanh nghiệp khởi nghiệp) diễn ra rất mạnh. Nhiều doanh nghiệp đã tích cực tiếp thu công nghệ từ nước ngoài, kinh nghiệm từ các tổ chức toàn cầu để hỗ trợ phát triển lĩnh vực y tế.

Trước xu hướng này, thời gian qua, Bộ KH&CN cũng đã có hàng loạt hoạt động thúc đẩy hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo, đẩy mạnh việc hình thành cộng đồng khởi nghiệp, thúc đẩy nghiên cứu, ứng dụng, chuyển giao công nghệ số. Thứ trưởng cũng bày tỏ mong muốn trong tương lai có thể xây dựng lên một trung tâm giải mã gen sử dụng dữ liệu lớn đầu tiên cho Việt Nam và Đông Nam Á.

Phong Lâm