Nga và đồng minh chiến lược Belarus đã tổ chức cuộc tập trận chung Zapad-2021 quy mô lớn, nhằm phô diễn sự tiến bộ về kỹ thuật và chiến thuật của các loại robot và vũ khí quân sự. (Nguồn: TASS)

Đáp lại những ý kiến cho rằng, Nga ngày càng tụt hậu trong lĩnh vực vũ khí quân sự, chuyên gia quân sự Viktor Murakhovsky, đồng thời là Tổng biên tập tạp chí Arsenal of the Fatherland khẳng định, hiện nay không có quân đội nào trên thế giới sở hữu đa dạng phương tiện, máy bay không người lái như Nga và xu hướng này đang ngày càng tăng lên.

Theo vị chuyên gia này, quân đội Nga ngày nay là sự kế thừa của Hồng quân Liên Xô, lực lượng đã tạo ra xe tăng điều khiển từ xa vào những năm 1930.

Máy bay không người lái đã được phát triển từ lâu ở Liên Xô và Nga đang tiếp tục đạt được những tiến bộ vượt bậc trong lĩnh vực này.

Ông Murakhovsky nhận định, kể cả Nga có tụt lại so với một số nước về công nghệ máy bay không người lái (UAV), thì robot mặt đất và trên biển lại là chương trình phát triển nhanh nhất khó ai vượt qua.

Thường xuyên tập trận cải tiến robot

Tháng 9 vừa qua, Nga và đồng minh chiến lược Belarus đã tổ chức cuộc tập trận chung Zapad-2021 quy mô lớn, nhằm phô diễn sự tiến bộ về kỹ thuật và chiến thuật của các loại robot và vũ khí quân sự.

Tại Zapad-2021, Nga đã trình làng phương tiện bộ binh BM-19 với module chiến đấu Epoch và máy bay không người lái Lastochka.

Tuy nhiên, điểm nhấn lớn nhất tại Zapad-2021 chính là hệ thống robot trên không và mặt đất. Trong giai đoạn chủ chốt của cuộc tập trận, 3 loại máy bay (Forpost, Lastochka, Inokhodets) và 2 robot chiến đấu (Uran-9 và Nerekhta) đã tấn công một kẻ thù giả định. Ngoài ra, các robot Platform-M được trang bị súng máy và súng phóng lựu đạn cũng xuất hiện tại cuộc tập trận.

Robot Uran-9 của Nga trong tập trận Zapad-2021. (Nguồn: Bộ Quốc phòng Nga)

Zapad-2021 là lần đầu tiên Nga thử nghiệm triển khai robot mặt đất trong đội hình như binh sĩ. Phối hợp với các đơn vị súng trường cơ giới, những robot Uran-9 và Nerekhtas đã tấn công và tiêu diệt thành công nhiều mục tiêu khác nhau. Đồng thời, robot Uran còn bắn tên lửa dẫn đường vào các xe bọc thép của đối phương. Ngoài ra, các robot cũng làm nhiệm vụ bọc lót cho các binh sĩ trước hỏa lực của đối phương tại thao trường.

Uran-9 hiện là robot lớn nhất của Nga, một tổ hợp phòng không tầm trung với các bệ phóng nằm ở hai bên. Uran-9 được trang bị pháo tự động 30 mm, tên lửa dẫn đường chống tăng Ataka và súng phun lửa Shmel. Nó nặng tới 12 tấn, nhẹ hơn đôi chút so với xe chiến đấu bộ binh BMP-2.

Cùng với đó, Nga đang phát triển hàng loạt máy bay không người lái và robot khác, như Altius, Okhotnik, Sirius, Karnivora, trực thăng Platforma, tàu tên lửa Molniya,...

Trong tương lai, các robot mặt đất trang bị vũ khí sẽ được “lên sóng” như hệ thống Shturm hạng nặng, hệ thống Soratnik hạng trung, robot Marker và có thể là cả xe tăng không người lái Armata.

Ông Denis Fedutinov, một chuyên gia Nga trong lĩnh vực hàng không, nhận định Zapad-2021 gây chú ý bởi việc sử dụng rộng rãi các hệ thống không người lái và robot khác nhau, trong số đó một số robot được triển khai lần đầu tiên.

"Chạy đua trong lĩnh vực này nhằm nâng cấp hàng loạt UAV, kéo theo chi phí đáng kể về tài chính và thời gian. Vì vậy, Nga hiện ưu tiên hàng đầu cho những phát minh mới chưa được khai thác", ông Denis Fedutinov phân tích.

Về phần mình, ông Murakhovsky khẳng định, phương tiện của Nga ngày nay đầy đủ các loại robot trên mặt đất, từ robot trinh sát, robot công binh và xe hỗ trợ đến các phương tiện chiến đấu.

"Về phạm vi hoạt động, Nga có mọi thứ, từ những robot hình cầu phóng đi bằng tay trên mặt đất, đến các tổ hợp hạng nặng như Sturm trên nền tảng xe tăng. Và xét về mức độ đa dạng tải trọng, dù chiến đấu hay do thám, Nga đều dẫn đầu”, ông Murakhovsky nhấn mạnh.

Máy bay không người lái Forpost. (Nguồn: Vitaly Kuzmin)

Tầm nhìn phát triển robot trong tương lai

Nga đang nỗ lực tăng cường tự động hóa các loại vũ khí và thiết bị thông thường do con người vận hành. Đơn cử như trí tuệ nhân tạo (AI) hay còn gọi là phi công ảo, cho máy bay chiến đấu Su-57 giúp máy bay thực hiện hầu hết các nhiệm vụ mà không cần phi công trong buồng lái. Ngay cả những loại pháo xe kéo cũ cũng dự kiến sẽ được tự động hóa và điều khiển từ xa (có thể thực hiện bằng cách lắp hệ thống liên lạc và động cơ điện).

Cùng với quá trình robot hóa, quân đội Nga đang phát triển ý tưởng về một hệ thống trinh sát và tấn công thống nhất. Như vậy, toàn bộ các phương tiện khi chiến đấu, có thể là máy bay và UAV, phương tiện chiến đấu, binh lính, robot trên mặt đất, vệ tinh trong không gian…, sẽ được tích hợp thành một hệ thống bằng các kênh truyền dữ liệu.

Các hệ thống xử lý và truyền dữ liệu đặc dụng được lắp đặt trên một số vũ khí như xe tăng, pháo và máy bay tấn công. Việc tích hợp máy bay không người lái quân sự và robot chiến đấu vào một hệ thống với việc tăng cường sử dụng AI có thể là định hướng tương lai của chương trình phát triển robot quân sự của Nga.

UAV Orion của Nga. (Nguồn: Kronshtadt).

Ông Murakhovsky dự báo, một số lĩnh vực hoạt động quân sự có thể được robot hóa hoàn toàn trong tương lai.

Theo vị chuyên gia này, quân đội Nga nhận thấy các robot được triển khai để bảo vệ hai cánh, hậu phương và thực hiện các nhiệm vụ khác như tấn công mục tiêu. Như vậy robot có thể mở đường, thực hiện các nhiệm vụ độc lập mà không cần sự tham gia của con người, chẳng hạn như các cuộc xung đột trong thành phố, nơi con người thực chiến có thể dẫn đến tổn thất nhân sự cao.

Ông Murakhovsky cho biết, Nga đã thử nghiệm thành công nhiều mô hình hoạt động độc lập của các tổ hợp chiến đấu không người lái. Ví dụ như tên lửa hành trình chống hạm Onyx của Nga hoạt động theo nhóm với các tên lửa dẫn đầu và theo sau. Đội hình này có thể xác định mục tiêu chính của đối phương, phân bổ các mục tiêu khác trong nhóm và thiết lập quỹ đạo bay một cách tự động.

(theo Russia Beyond)